Współczesne podejście do utrzymania ruchu wykracza jednak daleko poza prostą naprawę awarii. Coraz częściej mówi się o strategiach takich jak TPM (Total Productive Maintenance), predictive maintenance czy condition monitoring. Znaczenie ma tu także digitalizacja procesów, a w szczególności wykorzystanie systemów klasy CMMS.
Rodzaje strategii utrzymania ruchu
Aby dobrze zrozumieć rolę systemów CMMS, warto najpierw przyjrzeć się podstawowym strategiom utrzymania ruchu:
- reakcyjne – naprawa maszyn dopiero w momencie awarii; podejście szybkie, ale obarczone wysokim ryzykiem przestojów;
- prewencyjne (zapobiegawcze) – planowe przeglądy, wymiany elementów eksploatacyjnych, konserwacja zgodna z harmonogramem;
- predykcyjne (prognozujące) – wykorzystanie danych z czujników i analiz do przewidywania momentu wystąpienia awarii;
- proaktywne – eliminowanie przyczyn awarii poprzez analizę danych, doskonalenie procesów i standaryzację pracy.
Nowoczesne zakłady coraz częściej łączą kilka strategii, dostosowując je do typu maszyn, ich znaczenia dla produkcji i dostępnych zasobów. Bez względu na wybraną drogę, kluczowe jest dobre zarządzanie informacją – a tutaj z pomocą przychodzą systemy CMMS.
Czym są systemy CMMS i jak działają?
CMMS, czyli Computerized Maintenance Management System, to komputerowy system zarządzania utrzymaniem ruchu. Umożliwia planowanie, kontrolowanie i dokumentowanie wszystkich działań związanych z konserwacją, naprawami oraz zarządzaniem zasobami technicznymi w zakładzie.
Dzięki systemowi CMMS można między innymi:
- tworzyć harmonogramy przeglądów maszyn i urządzeń;
- automatycznie generować zlecenia serwisowe;
- śledzić historię awarii, przeglądów i napraw;
- zarządzać magazynem części zamiennych i materiałów eksploatacyjnych;
- analizować koszty utrzymania ruchu i planować budżet;
- monitorować wskaźniki efektywności, np. MTTR (czas naprawy) czy MTBF (czas między awariami).
System CMMS może być wykorzystywany zarówno przez techników i serwisantów, jak i przez kierowników produkcji, planistów czy działy jakości.
| Rodzaj CMMS | Architektura | Przykłady zastosowań | Zalety | Wady |
| CMMS klient-serwer | Zainstalowany lokalnie na serwerze | Firmy z własnym zespołem IT i serwerami | Pełna kontrola nad danymi, bezpieczeństwo lokalne. | Wysokie koszty wdrożenia i utrzymania. |
| CMMS cloud/web | Dostęp przez przeglądarkę, hosting w chmurze | Firmy wielooddziałowe, mobilni technicy | Łatwa instalacja, dostęp z dowolnego miejsca, szybkie aktualizacje. | Zależność od internetu, kwestia bezpieczeństwa danych w chmurze. |
| CMMS open-source | Otwarte oprogramowanie do samodzielnej instalacji | Firmy z dużą elastycznością IT | Możliwość modyfikacji i dostosowania. | Wymaga zespołu IT do wdrożenia i utrzymania. |
| CMMS SaaS | Usługa abonamentowa w chmurze | Małe i średnie firmy | Niskie koszty wejścia, brak konieczności administracji. | Ograniczona personalizacja. |
Jakie korzyści daje wdrożenie CMMS w zakładzie produkcyjnym?
Dobrze wdrożony system CMMS pozwala uporządkować i zautomatyzować wiele procesów, które wcześniej były realizowane w arkuszach kalkulacyjnych, zeszytach lub mailach. Przynosi to wymierne efekty:
- zmniejszenie liczby nieplanowanych przestojów,
- szybsza reakcja na zgłoszenia awarii,
- lepsze wykorzystanie czasu pracy zespołu UR,
- optymalizacja zapasów części zamiennych,
- pełna historia przeglądów i napraw dla każdej maszyny,
- łatwiejsze spełnienie wymagań audytów jakościowych (np. IATF, ISO 9001),
- zwiększenie bezpieczeństwa pracy.
Co ważne, systemy CMMS nie są zarezerwowane tylko dla dużych zakładów – wiele rozwiązań dostępnych na rynku jest skalowalnych i dostosowanych również do potrzeb małych i średnich firm produkcyjnych.
Na co zwrócić uwagę przy wyborze systemu CMMS?
Wdrożenie systemu CMMS to inwestycja, która powinna być przemyślana i dopasowana do realnych potrzeb zakładu. Warto przed podjęciem decyzji określić, jakie funkcje są najważniejsze i jakie procesy mają zostać objęte digitalizacją.
Przy wyborze warto zwrócić uwagę na:
- intuicyjność interfejsu dla techników;
- możliwość integracji z innymi systemami (ERP, MES);
- funkcje raportowania i analizy danych;
- dostępność wersji mobilnej (np. do zgłaszania awarii bezpośrednio z hali);
- wsparcie techniczne i aktualizacje od dostawcy;
- elastyczność konfiguracji i możliwość rozbudowy.
Wdrożenie powinno być poprzedzone analizą obecnego stanu utrzymania ruchu i konsultacjami z zespołem technicznym, który będzie z systemu korzystać na co dzień.
Rola zespołu UR w transformacji cyfrowej zakładu
Utrzymanie ruchu to dziś nie tylko dział wspierający produkcję, ale jeden z kluczowych obszarów decydujących o konkurencyjności firmy. Digitalizacja procesów serwisowych, planowanie przeglądów, zarządzanie cyklem życia maszyn, to wszystko wpływa na efektywność całego zakładu.
Zespół UR coraz częściej współpracuje z działami IT, produkcji, jakości i planowania. CMMS staje się punktem styku wszystkich tych działów, umożliwiając zbieranie danych, szybkie raportowanie problemów i podejmowanie trafnych decyzji. W połączeniu z systemami MES czy IIoT (Internet Rzeczy Przemysłowy) tworzy spójny ekosystem zarządzania produkcją.
Nowoczesne utrzymanie ruchu oparte na danych
Utrzymanie ruchu w nowoczesnym zakładzie nie może opierać się wyłącznie na reagowaniu na awarie. Przejście od działań interwencyjnych do planowych, a w dalszej kolejności do predykcyjnych, to proces, który pozwala zminimalizować przestoje, zwiększyć żywotność maszyn i poprawić efektywność produkcji.
Systemy CMMS stanowią fundament tej transformacji. Dzięki nim możliwe jest nie tylko planowanie i dokumentowanie działań UR, ale przede wszystkim podejmowanie decyzji w oparciu o twarde dane, a nie intuicję. To niezbędny krok na drodze do Przemysłu 4.0 – również dla małych i średnich firm, które chcą działać szybciej, lepiej i bezpieczniej.
